Δυσθρεψία

Τι είναι

Μια υγιεινή, θρεπτικά ισορροπημένη διατροφή είναι σημαντική καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Καθώς μεγαλώνουμε ή αν αρρωστήσουμε μπορεί να είναι δύσκολο να επιτευχθούν τα βέλτιστα επίπεδα θρεπτικών συστατικών που χρειαζόμαστε. Όταν το σώμα δεν προσλαμβάνει αρκετή ενέργεια, πρωτεΐνες και άλλα θρεπτικά συστατικά μπορεί να προκληθεί δυσθρεψία.

Οι συχνές συνέπειες της χρόνιας δυσθρεψίας περιλαμβάνουν απώλεια μυϊκής μάζας, μεγαλύτερη πιθανότητα μόλυνσης, αδυναμία και ευπάθεια, με κίνδυνο την απώλεια της αυτονομίας του ατόμου και την αύξηση της νοσηρότητας.

Ποιους αφορά η δυσθρεψία;

Η δυσθρεψία πλήττει τους ενήλικες, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να συναντώνται σε αρρώστους και ηλικιωμένους. Εξελίσσεται σταδιακά και καθιστά τα άτομα ευπαθή από τα πρώτα κιόλας στάδια.

Ομάδες υψηλού κινδύνου

Η δυσθρεψία συνήθως εμφανίζεται σε άτομα τρίτης ηλικίας (συνήθως 65+). Μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν συμπτώματα δυσθρεψίας έχουν άνθρωποι που νοσούν ή έχουν χειρουργηθεί ή άτομα που δυσκολεύονται να αυτοεξυπηρετηθούν λόγω ηλικίας.

Μερικά παραδείγματα ανθρώπων που ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου:

Ηλικιωμένοι με άνοια που παραλείπουν γεύματα
Ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι
Άτομα με προβλήματα στα δόντια που δυσκολεύονται να φάνε
Ηλικιωμένοι που δεν μπορούν να ψωνίσουν/μαγειρέψουν/τραφούν μόνοι τους
Άτομα που καταναλώνουν πολλά συνταγογραφούμενα σκευάσματα
Ηλικιωμένοι ή ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης
Χειρουργημένοι ασθενείς

Συμπτώματα Δυσθρεψίας

Τα άτομα με δυσθρεψία είναι πιθανό να παρουσιάσουν απώλεια βάρους, εξάντληση, απώλεια όρεξης ή δυσκολία στην πρόσληψη τροφής, αδυναμία και δυσκολία στην κίνηση. Επίσης πιθανή είναι η εμφάνιση πρηξίματος ή κατακράτησης.

Διαβάστε περισσότερα για τα συμπτώματα

Δυσθρεψία & Ασθένειες

Οι σύγχρονες ασθένειες με μεγαλύτερη συχνότητα στον Δυτικό κόσμο μπορούν να προκαλέσουν πολλές διαταραχές που σχετίζονται με την διατροφή. Μία από αυτές είναι και η δυσθρεψία. Η δυσθρεψία (υποθρεψία) ουσιαστικά προκαλείται λόγω μειωμένης πρόσληψης μακροθρεπτικών (πρωτεΐνες, λιπίδια, πρωτεΐνες) ή μικροθρεπτικών συστατικών (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία). H έγκαιρη διάγνωση της δυσθρεψίας του ασθενή και η άμεση αντιμετώπιση είναι σημαντικά στοιχεία, καθώς όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστούν, αποφεύγονται χειρότερες καταστάσεις όπως η εμφάνιση καχεξίας (μείωση μυϊκής μάζας με ή χωρίς αύξηση λιπώδους ιστού). Παρακάτω γίνεται αναφορά στις πιο σημαντικές ασθένειες που προκαλούν δυσθρεψία.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Ο καρκίνος αποτελεί στις μέρες μας την δεύτερη πιο θανατηφόρο νόσο στις αναπτυγμένες χώρες. Η κληρονομικότητα, οι περιβαλλοντικές συνθήκες καθώς και ο σύγχρονος τρόπος ζωής μπορούν να συντελέσουν σε καρκινογέννεση. Η ίδια η ασθένεια καθώς και οι ογκολογικές θεραπείες που υποβάλλεται ο ασθενής (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, χειρουργείο) μπορούν να προκαλέσουν σε αρχικό στάδιο δυσθρεψία (υποθρεψία) και στην συνέχεια ακόμα και καρκινική καχεξία. Οι κακοήθειες και ιδιαίτερα του γαστρεντερικού συστήματος προκαλούν απώλεια βάρους μέσα από πολλούς μηχανισμούς όπως η ανορεξία, η διαταραχή της απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών και ο υπερκαταβολισμός του μυϊκού συστήματος. Στον αντίποδα, οι θεραπείες δημιουργούν διατροφικά προβλήματα λόγω παρενεργειών όπως: διάρροιες, έμετοι, απώλεια της γεύσης και βλεννογονίτιδα.

ΙΦΝΕ

Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι Εντέρου (ΙΦΝΕ) χαρακτηρίζονται οι αυτοάνοσες νόσοι του παχέος εντέρου. Οι ΙΦΝΕ διαχωρίζονται συνήθως σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Α) Ελκώδη Κολίτιδα: Εμφανίζεται φλεγμονή στο παχύ έντερο και ιδιαίτερα στα τελικά τμήματα του παχέος εντέρου.

Β) Νόσος του Crohn: H φλεγμονή μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα.

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι: Απώλεια βάρους, αναιμία, ναυτία και κοιλιακό άλγος. Οι ΙΦΝΕ χαρακτηρίζονται συνήθως από επεισόδια διάρροιας, τα οποία εμφανίζουν υφέσεις και εξάρσεις. Σαν φυσικό επακόλουθο των παραπάνω, έρχεται η μείωση της μυϊκής μάζας σε συνάρτηση με αύξηση του λιπώδους ιστού. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τον ασθενή η διατροφική συμβουλευτική με έμφαση σε αυξημένη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη.

ΧΑΠ

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ορίζεται ως η μείωση της ροής του αέρα στους πνεύμονες. Οι συχνότερες αιτίες για την εμφάνιση της είναι οι εξωτερικοί παράγοντες με κυρίαρχο το κάπνισμα. Ο ασθενής πολύ συχνά εμφανίζει δυσκολία τόσο στην εισπνοή αλλά και στην εκπνοή, με εμμένουσα απόφραξη των αεραγωγών. Γι’ αυτό τον λόγο συστήνεται η χορήγηση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων και σε προχωρημένες καταστάσεις η χρήση μάσκας οξυγόνου. Συχνό πρόβλημα αποτελεί η εμφάνιση λοιμώξεων του αναπνευστικού με χορήγηση αντιβιώσεων που επηρεάζουν και το γαστρεντερικό σύστημα. Οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν μειωμένη όρεξη με κίνδυνο να υποσιτίζονται και να μην λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Επίσης, συχνό φαινόμενο αποτελεί και η μειωμένη κίνηση που οδηγεί σε ατροφία του μυϊκού συστήματος.

ΑΝΟΙΑ

Με τον όρο άνοια χαρακτηρίζουμε τις δυσλειτουργίες του εγκεφάλου που μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα στην έκφραση του λόγου, την κρίση, την σκέψη και κυρίως την μνήμη. Οι συχνότερες κλινικές ενδείξεις της άνοιας είναι:

Σύγχυση
Απώλεια μνήμης
Απάθεια και μη έκφραση του συναισθήματος
Ακαταλληλότητα του ασθενή να εκτελέσει καθημερινές λειτουργίες για τις ανάγκες του

Λόγω της κακής λειτουργίας του λοβού του εγκεφάλου, ο ασθενής συχνά βρίσκεται ανάμεσα στην μείωση της μνήμης και στην σύγχυση με επακόλουθο να μην σιτίζεται συχνά έως και καθόλου. Στα άτομα που παρουσιάζουν άνοια, είναι πολύ συχνό φαινόμενο η απώλεια βάρους με μείωση του Δείκτη Μάζας Σώματος. Επίσης, σε αυτούς τους ασθενείς συχνά αναζητούμε εναλλακτικές μεθόδους σίτισης (παρεντερική, τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα), δηλαδή ο ασθενής σιτίζεται είτε μέσω κεντρικής φλέβας είτε με τοποθέτηση σωλήνα στο στομάχι, στο λεπτό έντερο ή όπου αλλού χρειάζεται. Όλα αυτά προκύπτουν καθώς επηρεάζεται το αντανακλαστικό της κατάποσης με κίνδυνο εισρόφησης.

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ

Ως εγκεφαλικό επεισόδιο ορίζουμε την απότομη διακοπή της ροής του αίματος στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα τα εγκεφαλικά κύτταρα να μην έχουν επαρκές οξυγόνο. Συνήθως χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Η ροή του αίματος στον εγκέφαλο σταματά λόγω κάποιου θρόμβου (ισχαιμικό)
Αιμοφόρο αγγείο στον εγκέφαλο διαρρηγνύεται και προκαλεί αιμορραγία στο κρανίο (αιμορραγικό)

Συχνοί επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση εγκεφαλικού αποτελούν η ηλικία, το κάπνισμα, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπέρταση καθώς και το οικογενειακό ιστορικό. Ανάλογα με τις επιπτώσεις του εγκεφαλικού ο ασθενής μπορεί να σιτιστεί με εντερική διατροφή ενώ σε καταστάσεις που επηρεάζουν την κίνηση και την κατάποση χρησιμοποιούμε παρεντερική σίτιση για να καλύψουμε ενεργειακές ανάγκες και ικανά ποσοστά πρωτεΐνης (διατήρηση μυϊκής μάζας).

Πώς επηρεάζει η δυσθρεψία την υγεία;

Η δυσθρεψία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία του οργανισμού. Οδηγεί σε απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης, που με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε:

Σαρκοπενία (σοβαρή απώλεια μυϊκής μάζας)
Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα (με αποτέλεσμα τη συχνή ασθένεια)
Αναιμία
Ανορεξία
Οστεοπόρωση
Υπεργλυκαιμία

Πώς επηρεάζει η δυσθρεψία την ποιότητα ζωής;

Πέρα από τις επιπτώσεις στην υγεία, η δυσθρεψία μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την αυτονομία του ατόμου, καθιστώντας το μέχρι και ανήμπορο και επηρεάζοντας έτσι σοβαρά την ποιότητα ζωής του.
Κάποιες από τις συνέπειες της δυσθρεψίας είναι:

Δυσκολία στην κίνηση (π.χ. βάδισμα)
Μειωμένη αντοχή και δύναμη
Εξάντληση
Κίνδυνος πτώσης
Σύγχυση στη σκέψη και δυσκολία συγκέντρωσης

Ποιό είναι το ψυχολογικό αντίκτυπο της δυσθρεψίας (υποθρεψίας);

Όταν αναφερόμαστε στον όρο της δυσθρεψίας, συχνά γίνεται άμεση συσχέτιση με τις παθολογικές επιπτώσεις που αυτή επιφέρει στον ασθενή. Η έλλειψη μικροθρεπτικών και μακροθρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσει όμως και σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ψυχολογικές επιπτώσεις. Όταν ο ασθενής δεν σιτίζεται καλά, η έλλειψη ενέργειας μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συναισθήματα όπως άγχος, ανασφάλεια, φόβο έως και κατάθλιψη. Η παρατεταμένη υποθρεψία δημιουργεί επιπρόσθετο άγχος στον ασθενή, ο οποίος φοβάται ότι ο υποσιτισμός θα επηρεάσει αρνητικά την σωματική υγεία, την άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος και την ανοχή στην εφαρμοζόμενη θεραπεία και τη φαρμακευτική αγωγή. Το ψυχολογικό βάρος που προστίθεται μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη και σε άλλους τομείς όπως η εργασιακή ικανότητα, οι κοινωνικές συναναστροφές και οι οικογενειακές σχέσεις.

Η δυσθρεψία είναι μια κατάσταση που πρέπει να διαγνωστεί από Επαγγελματία Υγείας, γι’ αυτό συμβουλευτείτε τον ιατρό, τον φαρμακοποιό σας ή τον διαιτολόγο σας.